Korygowanie bez przemocy

  • Czy to dobry czas na kopernikański przewrót w zarządzaniu?
  • Dlaczego pojęcia: przełożony, podwładny i kara mogą już odejść do lamusa?
  • Jak korygować zachowania pracowników w duchu porozumienia bez przemocy?
SS_56_93.jpg

Pytanie czytelnika:

Bardzo dużo mówi się w ostatnim czasie o chwaleniu zamiast karania, to znaczy docenianiu tego, co pracownik robi dobrze zamiast piętnowania tego, co robi źle. Od roku jestem szefem niewielkiego zespołu handlowego (6 osób) i muszę przyznać, że mimo prób wdrożenia tego systemu w życie nie mogę powiedzieć, żeby on działał. Czy naprawdę nie powinno się dyscyplinować pracownika, nawet gdy popełnił spore wykroczenie lub błąd?


Dawno temu pewien szef przemówił z piedestału do swojego zespołu: „Jestem waszym przełożonym, a wy moimi podwładnymi, ukarzę was jeżeli nie będziecie mi w pełni posłuszni!”. Tym samym niczego nieświadomy szef otworzył puszkę Pandory, z której wypełzły: przemoc, lęk, demotywacja oraz pragnienie rewanżu. Sztywno usytuowana hierarchia ograniczyła naturalny wzrost pracowników. Wdrukowane przez szefa przekonanie „Jesteście nie OK!” skoncentrowało zespół na brakach, a wisząca nad nim sankcja ograniczyła samodzielność, kreatywność oraz delegowanie uprawnień.

Jest we mnie silna wewnętrzna niezgoda na terminy: przełożony, podwładny, kara, a nawet nagroda w kontekście zarządzania. Nie używałem ich w mojej książce Nowa psychologia zarządzania, żeby budować na nowych fundamentach, jednocześnie podjąć krytyczną dyskusję z teorią i praktyką zarządzania ostatnich dekad. Dlaczego semantyka ma znaczenie?

Słowo „przełożony” zakłada sztywną hierarchię. Ja jestem OK, bo jestem wyżej, a ty jesteś zdecydowanie mniej OK, bo mi służysz. Relacja przełożony–podwładny zakłada pionową komunikację, która może dystansować i zamrażać zespół w niekorzystnej zależności (pierwszy etap procesu grupowego, który charakteryzuje się lękiem i niskim zaangażowaniem).

Określenie „podwładny” zakłada fundamentalne podporządkowanie: „Ty jesteś wielki szefie, ja jestem jedynie twoim odbitym światłem”. Omnipotencja przełożonego powoduje impotencję zespołu: „Opiekuj się nami, a jak będzie taka konieczność, to nawet nas ukarz”. Zewnętrzne pozytywne i negatywne wzmocnienia redukują wewnętrzną motywację zespołu i zamrażają zaangażowanie.

Kara zakłada monopol na sankcje. Podwładny nie może zgłaszać pretensji względem szefa. To niegrzeczne, tak nie wypada, z zasady powinno szanować się (tak uczyło nas pokolenie naszych opiekunów): rodziców, starszych, nauczyciela, księdza i szefa. Podnosząc rękę na szefa, podnosisz rękę na siebie, tj. na swoją przyszłość w pracy. Kara ma cię wkomponować w szereg, nie odstawaj, schlebiaj, a może będziesz dzięki temu niebawem „jadł w ogrodzie pańskim”.

Nagroda z kolei zakłada przekupywanie za niewychylanie się. Pracujesz miarowo, nie kwestionujesz zasad, hierarchii – dostaniesz bonus. Będziemy karmić cię tak długo, jak będziesz przestrzegał usankcjonowanych zasad, damy ci spokój, bezpieczeństwo, a może nawet awans, jeżeli będziesz z pietyzmem dbał o zachowanie korzystnego dla nas status quo.


Jesteś OK, jednocześnie...

W trakcie rozmów motywacyjno-korygujących (ich model odnajdziesz w książce Nowa psychologia zarządzania) buduj siłę pracownika poprzez komunikowanie mu spójnego w twoich oczach obrazu jego „ja” oraz wskazanie drobnego elementu zaburzającego spójną całość, np.: „Bardzo podoba mi się twoje zaangażowanie w pracę. Od samego początku jesteś nastawiony na szukanie rozwiązań, pytanie mnie i kolegów o ważne dla ciebie informacje. Bardzo podoba mi się również jak wspierasz innych, kiedy masz wiedzę i doświadczenie, które mogą okazać się dla nich cenne. Jednocześnie zauważyłem drobny element (strategicznie pomniejszamy jego semantyczną ważność), który może przeszkodzić tobie w realizacji priorytetowych dla ciebie celów...” i wskazujemy dysonans, np.: „Na końcowym etapie sprzedaży, być może zbyt siłowo, zamykasz sprzedaż jedną rekomendacją. Szczególnie w przypadku klienta z kategorii «ja» (egocentryczny, nastawiony na cele i opcje) może to spowodować automatyczny dystans. Bardziej użyteczne dla ciebie w takim przypadku może okazać się zamykanie sprzedaży alternatywą, np.: «Ciekawi mnie, panie Jacku, czy według pana wiedzy lepsza byłaby dla pana opcja A czy opcja B?»”.


Wykorzystałeś swój limit bezpłatnych treści

Pozostałe 62% artykułu dostępne jest dla zalogowanych użytkowników portalu. Zaloguj się, wybierz plan abonamentowy albo kup dostęp do artykułu/dokumentu.

Kilka wariantów prenumeraty Pokaż opcje
Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań Wybieram

Abonament już od 83 zł miesięcznie

Dwutygodniowy dostęp bez zobowiązań

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 83 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

WYBIERAM

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Pełen dostęp do wszystkich treści portalu
to koszt 83 zł miesięcznie
przy jednorazowej płatności za rok

Dwutygodniowy dostęp do wszystkich treści
portalu za 99 zł netto, które odliczymy od ceny
regularnej przy przedłużeniu abonamentu

WYBIERAM

Polityka cookies

Dalsze aktywne korzystanie z Serwisu (przeglądanie treści, zamknięcie komunikatu, kliknięcie w odnośniki na stronie) bez zmian ustawień prywatności, wyrażasz zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez EXPLANATOR oraz partnerów w celu realizacji usług, zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Usługa Cel użycia Włączone
Pliki cookies niezbędne do funkcjonowania strony Nie możesz wyłączyć tych plików cookies, ponieważ są one niezbędne by strona działała prawidłowo. W ramach tych plików cookies zapisywane są również zdefiniowane przez Ciebie ustawienia cookies. TAK
Pliki cookies analityczne Pliki cookies umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania przez użytkownika ze strony internetowej w celu optymalizacji jej funkcjonowania, oraz dostosowania do oczekiwań użytkownika. Informacje zebrane przez te pliki nie identyfikują żadnego konkretnego użytkownika.
Pliki cookies marketingowe Pliki cookies umożliwiające wyświetlanie użytkownikowi treści marketingowych dostosowanych do jego preferencji, oraz kierowanie do niego powiadomień o ofertach marketingowych odpowiadających jego zainteresowaniom, obejmujących informacje dotyczące produktów i usług administratora strony i podmiotów trzecich. Jeśli zdecydujesz się usunąć lub wyłączyć te pliki cookie, reklamy nadal będą wyświetlane, ale mogą one nie być odpowiednie dla Ciebie.