Rozliczanie prezentów i gratisów w e-sklepie

Niejednokrotnie w ramach zachęty do dokonywania zakupów klienci mogą liczyć na różnego rodzaju prezenty i gratisy. Ich rodzaj zależy od pomysłowości darczyńcy, natomiast wartość zależy od zasobności portfela. Warto jednak pamiętać, że czasem za takie podarunki trzeba dodatkowo uiścić daninę podatkową, która niestety może zepsuć zamierzony efekt.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w ustawie o VAT, opodatkowaniu podlegają czynności dokonywane za wynagrodzeniem, ale również czynności bez wynagrodzenia. W sposób oczywisty przepisy stawiają w niekorzystnej sytuacji podatników, którzy dokonują nieodpłatnych wydań towarów, gdyż ciężar podatku VAT muszą co do zasady pokryć z własnej kieszeni. Nieodpłatne przeniesienie prawa do rozporządzania towarami podlega bowiem opodatkowaniu, niezależnie od celu przekazania. Tym samym nieodpłatne przekazanie różnego rodzaju nagród, gadżetów lub innych upominków, co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, pod warunkiem, że podatnik dokonujący nieodpłatnego przekazania miał prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu tych towarów.

Aby złagodzić dolegliwość związaną z opodatkowaniem nieodpłatnego wydania towarów, ustawodawca przewidział wyłączenie z opodatkowania prezentów o małej wartości i próbek. Ich nieodpłatne przekazanie, na warunkach określonych w ustawie, nie podlega opodatkowaniu VAT, nawet w sytuacji, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego przy ich nabyciu. Czym są prezenty o małej wartości i próbki, i na jakich zasadach można dokonać ich nieodpłatnego przekazania?

Limit kwotowy

Zgodnie z art. 7 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towarów:

1. o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
2. których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt. 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Artykuł 7 ust. 4 pkt 2 tej ustawy definiuje prezenty małej wartości, których wydanie nie jest ujęte w ewidencji, odnosząc się do jednostkowej ceny nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia – do jednostkowego kosztu wytworzenia w wysokości nieprzekraczającej 10 zł.

Wykładnia systemowa i celowościowa art. 7 ust. 4 pkt 1 wskazanej ustawy pozwala na stwierdzenie, że w wypadku towarów przekazywanych jednej osobie, w pełni identyfikowalnej na podstawie ewidencji prowadzonej przez spółkę, limit wyłączenia z opodatkowania prezentów o wartości do 100 zł należy określać analogicznie jak przy prezentach małej wartości, niepodlegających ewidencjonowaniu, to jest według ceny nabycia (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia – według jednostkowego kosztu wytworzenia przekazywanego towaru.

Wprowadzenie limitu kwotowego określającego maksymalną wartość prezentu o małej wartości jest zgodne z Dyrektywą 2006/112/WE. W wyroku z dnia 30 września 2010 r. w sprawie C-581/08 EMI Group Ltd, TSUE uznał, że wspomniane limity należy rozumieć w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie temu, aby przepisy krajowe przewidywały ograniczenie pieniężne w odniesieniu do prezentów przekazywanych na rzecz tej samej osoby w okresie dwunastomiesięcznym lub też stanowiących część serii kolejnych prezentów.

Warto wiedzieć, że obecnie warunkiem uznania towarów o wartości nieprzekraczającej 100 zł za nieopodatkowane prezenty o małej wartości jest prowadzenie ewidencji pozwalającej na ustalenie tożsamości obdarowanych osób. Wprowadzenie przedmiotowego wymogu należy uznać za nadmierną uciążliwość administracyjną. Ustawa nie określa żadnych szczególnych wymogów prowadzenia przedmiotowej ewidencji. Za wystarczające należy więc uznać prowadzenie ewidencji zawierającej wyłącznie imiona i nazwiska tych osób, jak również wartość przekazanych im towarów w ciągu roku podatkowego. Podatnicy nie mają obowiązku podawania innych danych indywidualizujących obdarowane osoby, jak np. adres zamieszkania/siedziby, PESEL, NIP.

Limit dotyczący prezentów ewidencjonowanych jest liczony w ramach roku podatkowego. W podatku od towarów i usług rokiem podatkowym jest zawsze rok kalendarzowy, niezależnie zatem od tego, jak długi jest u danego podatnika rok podatkowy dla celów podatku dochodowego.

Obowiązek prowadzenia ewidencji nie wystąpi, gdy jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), który przekazujemy, nie przekracza 10 zł. Co ważne, limit 10 zł odnosi się do ceny pojedynczego prezentu, a nie do sumy wszystkich podarunków.

Przekazanie większej ilości towarów, np. w pudełku stanowiącym swoiste opakowanie zbiorcze, nie ma znaczenia, dla kwalifikacji towarów, które się w nim znajdują jako prezentów o małej wartości. Przekazanie towarów w opakowaniu nie stanowi o tym, że opakowanie zbiorcze towarów jest samodzielnym towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT. Opakowanie zbiorcze jest jedynie opakowaniem ochronnym lub ozdobnym przeznaczonym do przewozu, przechowywania lub estetycznego spakowania zawartości, które nie będzie przedmiotem samodzielnego obrotu pomiędzy kontrahentami. Opakowanie zbiorcze z towarami wewnątrz nie jest zbiorem rzeczy, gdyż pomiędzy pojedynczymi sztukami towaru, zapakowanymi w opakowanie zbiorcze, nie ma żadnego istotnego i wyraźnego powiązania funkcjonalnego – nie ma znaczenia konkretna liczba pojedynczych sztuk towarów, ich rodzaj uporządkowania itp. Przekazywane w opakowaniu zbiorczym towary nie będą stanowić też rzeczy złożonej, gdyż poszczególne, pojedyncze sztuki towaru nie są częściami składowymi większej całości.

W rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, towarem są pojedyncze sztuki towaru, dlatego to w odniesieniu do każdej pojedynczej sztuki towaru należy ocenić, czy jego wydanie spełnia wymogi zaklasyfikowania jako prezentu o małej wartości. Bez względu na liczbę przekazywanych jednemu podmiotowi produktów i gadżetów reklamowych, których cena nabycia/koszt wytworzenia nie przekracza 10 zł netto – ich nieodpłatne wydanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jeżeli więc przedsiębiorca nieodpłatnie przekaże jednemu kontrahentowi 50 kalendarzy o cenie jednostkowej 9,50 zł każdy, w dalszym ciągu mamy do czynienia z prezentem o małej wartości, pomimo że łączna wartość przekazanych towarów wynosi 475 zł.

W konsekwencji warunkiem koniecznym, a zarazem wystarczającym do zakwalifikowania przekazań prezentów jako wydań prezentów o małej wartości (i tym samym ich nieopodatkowania VAT), jest to, aby ich jednostkowy koszt nabycia/koszt wytworzenia netto, określony w momencie przekazania, nie przekraczał 10 zł.